juli 2015

Artikel over Schoonrewoerdse Poort uit Verenigingsorgaan

Op maandag 15 februari 2016 beginnen de opgravingen bij de Schoonrewoerdse Poort.

Onderstaand artikel plaatsten wij in het Verenigingsorgaan van juli 2015.

U heeft het enkele weken geleden ongetwijfeld gemerkt: er werden op het Dokter C. Voogdplein graafwerkzaamheden uitgevoerd. Ook de plaatselijke kranten maakten er melding van. Waar ging het over?

Na de vakantieperiode zal er begonnen worden met het vernieuwen van de riolering vanaf de Meent tot aan de Generaal Pironstraat. En deze riolering loopt via het plein. En we weten ook dat dit plein archeologisch gezien nogal wat kan bieden. In het verlengde van de Vlietskant, kort langs de winkel van Den Breejen, stond eens de Schoonrewoerdse Poort, de stadsgracht kruiste het plein en vanaf de Noordwal liep de stadsmuur naar de Oostwal. Bij de graafwerkzaamhedne voor deze riolering zou men dus op resten van de stadsmuur en de gracht kunnen stuiten. En om vertraging in de toekomstigde werkzaamheden te voorkomen, is er besloten om een archeologisch vooronderzoek te doen. Daardoor kan je al een indruk krijgen wat er aan archeologische resten in de grond aanwezig is.

Het onderzoek werd niet uitgevoerd op de plaats waar de poort ooit stond. Zoals gezegd was dat in het verlengde van de Vlietskant, richting Meent. De poort stond in de eens aanwezige stadsgracht, die ten noorden van de Noordwal liep. De bebouwing aan de westzijde van het plein staat dus in de voormalige gracht.

De Schoonrewoerdse Poort was één van de vier stadspoorten die eens toegang tot de ommuurde stad gaven. Verder waren dit de Hoogpoort, de Steigerpoort en de Veerpoort. Delen van de Hoogpoort zijn in het verleden als eens opgegraven (en weer onder de grond verdwenen), en de beide andere poorten kennen we alleen van afbeeldingen.

De Schoonrewoerdser Poort bestond uit een binnen- en een buitenpoort, wat goed te zien is op de hierbij afgebeelde plattegrond van Van Diepenem. Deze stonden in de stadsgracht. De buitenpoort werd al in 1762 afgebroken. De binnenpoort volgde in 1832. De poort was bouwvallig en was van generlei nut meer. Ook was het een bezwaar dat de poort een belemmering vormde voor de hooiwagens die de stad in wilden: de poort was te laag. Er was slechts één raadslid dat tegen de sloop stemde, omdat de poort een voorwerp van antiquiteit zou zijn.

Bekijken we de tekening van Jan de Beijer, gemaakt in 1750, dan zien we dat de poort uit twee delen bestond. Ook weer goed herkenbaar op de plattegrond.

En dan is er nog een tekening van Abraham Rademaker, waarvan wordt aangenomen dat dit wellicht de voorpoort geweest zou zijn.

Al met al nogal wat vragen rondom deze poort. Het zou daarom prijzenswaardig zijn als het, in het kader van de herinrichting van het Dokter C. Voogdplein, mogelijk is om ter plaatse van de poort onderzoek te doen. Het resultaat kan misschien veel vragen beantwoorden. En dan nog een stapje verder denkend: hoe kunnen we de vondstend zichtbaar maken? Want we weten dat er fundamenten van de stadsmuur en de poort aanwezig zijn. Die zijn namelijk in 2007 al gevonden bij leidingwerkzaamhedne. Er zijn meerdere mogelijkheden om de resten zichtbaar te maken. Misschien afwerken met een glasplaat zodat ze altijd zichtbaar blijven?

Bij het recent uitgevoerde onderzoek zijn geen spectaculaire vondsten gedaan. Al kwam bij de eerste sleuf aan de Meentzijde wel een stuk muur te voorschijn, op een plaats waar dit niet vermoed werd. Het stond in het verlengde van de poort. Verder onderzoek zou nodig zijn.

Bij het uitgraven van de gracht kwamen de gebruikelijke aardwerkresten te voorschijn. In de derde sleuf, voor Lucullus, werd in het geheel niets gevonden. Ook niet zo’n wonder want deze lag te ver van de vermoedelijke plaats van de stadsmuur af. Dus hier kan bij de aanleg van de riolering nog wel iets te voorschijn komen.

Het is te hopen dat er in het kader van de al genoemde herinrichting van het plein aandacht aan de resten van de poort geschonken kan worden en deze weer zichtbaar gemaakt wordt. We houden de vinger aan de pols!

Wilt u trouwens meer te weten komen over de Schoonrewoerdse Poort, de andere poorten en de stadsmuren van Leerdam, dan kunt u hierover lezen in deel 10 van onze Historische Reeks Leerdam: Leerdam Ommuurd. U kunt dit boekje eenvoudig via de winkel op onze website bestellen.